خلاصه کتاب - تسلی بخشی های فلسفی آلن دوباتن

 

آلن دوباتن از نویسنده هایی است که از طریق بررسی فلسفه و جانمایی آن ها برای کمک کردن به مشکلات و بهبود رفتار مردم است . خصوصا در کتاب تسلی بخشی های فلسفه که 6 بخش دارد در هر بخش آن به بررسی یکی از بزرگان فلسفه و نحوه تسلی بخشیدن آن ها با مشکلات زندگی را بیان میکند.

بخش اول – تسلط بخشی در مواجهه با عدم محبوبیت – زندگی سقراط

کاری که سقراط میکرد در دوره زمانی خودش کاملا عکس رفتار مردم بود و زندگی روزمره خود را با بحث کردن با مردم در مورد چرا باید از این آیین ها پیروی کرد بکنیم و اصولا نمیتوانست به راحتی باور کند که رسوم جامه اشتباه است. همه ما تردیدهایمان را میبلعیم و به دنبال گله حرکت میکنیم . و سقراط جام شوکران را نوشید ولی هیچ وقت از اعتقاد خود دست نکشید که احترام واقعی رای اراده اکثریت کسب نمی شود بلکه از استدلال صحیح به دست می آید. سقراط مسیر خروج از دو توهم بزرگ را به ما نشان داد: ما باید فقط به دستورهای افکار عمومی گوش کنیم یا هرگز به آن ها گوش نکنیم. با پیروی از سقراط به عنوان یک الگو می توانید بالاترین پاداش ها را نصیب خود کنید فقط کافی است به جای اینکه فقط به دیگران گوش کنید، همیشه دلایل را بیان کنید.

بخش دوم – تسلی بخشی در مواجهه با کم پولی – زندگی اپیکور

اپیکور به عنوان فیلسوف لذت شناخته می شود و هرکسی که از جزئیات زندگی او بی خبر باشد فکر میکند که چه لذت هایی را تجربه کرده است درصورتی که اپیکور ساده ترین کارها را لذت می داسنت بالاترین لذت را غذا خوردن میدانست ولی در نامه ای به دوستی نوشته بود برایم تکه پنیری بفرست که میخواهم با آن جشن بگیرم او به جای کار در مراکز دولتی و زیر دست بودن پول کم را پذیرفته تا آزادی و دوستی را بخرد. اپیکور نیاز ها انسان را به سه دسته تقسیم میکند . دسته اول نیازهای طبیعی و ضروری است : دوستان، آزادی، تفکر در باب علل اصلی، اضطراب همچون مرگ وبیماری و فقر و خرافات، غذا و مسکن و پوشاک دسته دوم نیازهای طبیعی اما غیر ضروری: خانه بزرگ، حمام اختصاصی، مهمانی، خدمتکار، ماهی و گوشت دسته سوم نیازهای نه طبیعی نه ضروری : شهرت، قدرت و میگوید برای آن هایی که قادر به ثروتمند شدن نیستند و یا از بی پولی حراس دارند بداند که ملاک های خوشبختی مواردی چون آزادی، دوستان خوب است.

بخش سوم – تسلی بخشی در مواجهه با ناکامی – زندگی سنکا

در سراسر اندیشه های سنکا فقط یک اندیشه واحد تکرار شده است: فقط زمانی می توانید ناکامی ها را تحمل کنید که خود را برای مواجهه با آن ها آماده کرده باشید، سپس باید درک کنید بیشترین آسیب مربوط به ناکامی هایی هستند که آن ها را درک نکرده یا انتظارشان را نداشتید. انسان در پناه فلسفه با ابعاد واقعی واقعیت ها آشنا خواهد شد تا ما را در برابر نمایش ویرانگر وابسته به ناکامی ها حفظ کند. به عقیده سنکا : خشم تحت تاثیر احساسات بسیار قوی بروز می کند. بنابراین عقل یا منطق مسئولیت پیامدهای خشم را برعهده نمی گرند. عوامل اصلی خشم ما مفاهیم خوش بینانه خطرناک درباره وضعیت جهان و سایر مردم هستند. و ناشی از تصور غلط ما  می باشد که باور داریم در این جهان ناکامی وجود ندارد. و مواردی همچون شوک، احساس بی عدالتی، اضطراب و احساس مسخره شدن را از دیدگاه سنکا در این بخش بررسی میشود.

بخش چهارم – تسلی بخشی در مواجهه با ناتوانی و نابسندگی – زندگی مونتنی

 از نظر مونتنی با به عنوان یه انسان باید نقص های خود را بپذریم و باید بدانیم که حتی ملکه ها و پادشاهان در عکس فاخر و تخت های پر از شکوه هم غذا میخوردند، دستشویی میرفتند و مهم نیست که بفهمیم کار احمقانه ای کرده ایم مهم آن است که درس های مهم از آنها بگیریم. مونتنی اعتقاد دارد بدن و ذهن در کنار هم، مشکل ساز است چون اولی همواره تضاد عجیبی با شان و هوشمندی دومی دارد و درواقع بدترین مصیبت آدمی را تحقیر وجود خودش میداند و می گوید به جای آن که خود را به دو قسمت تقسیم کنیم دست از مبارزه درونی با پوشش های عجیب فیزیکی برداریم. ما نیازی به انکار بدن خود یا بر غلبه کردن بر آن نداریم.

بخش پنجم – تسلی بخشی قلب شکسته – زندگی آرتور شوپنهاور

شوپنهاور زندگی را یک رویداد خاص می داند که خواب سعادتمندانه نیستی را به شکل نارحت کننده ای برهم می زند و هستی بشر یک نوع اشتباه فاحش است. او با صراحت زندگی اینگونه توصیف میکند : امروز بد است، فردا بدتر است خواهد شد تا این که بالاخره بدترین اتفاق روی دهد. و زندگی آنقدر کوتاه، بحث برانگیز و ناپایدار است که ارزش ندارد خود را با تلاش های بیهوده به دردسر بیندازیم و حتی در مورد خدا میگوید اگر خدا این جهان را آفریده است، دوست ندارم همچون خدا باشم، فلاکت و اندوه موجود در این جهان قلب مرا می شکند.

شوپنهاور اولین کسی است که در مورد ذهن ناخودآگاه و ذهن خودآگاه را به میان آورد. به اعتقاد او ذهن نا خودآگاه تحت سلطه اراده زندگی است و ذهن خودآگاه نیز تابع آن است بنابراین قادر نیست همه طرح های آن را درک کند. ذهن خودآگاه بر همه وجود بشر حاکم نیست بلکه خدمتکار نیمه کور اراده زندگی است که عاشق کودکان است.

بخش ششم – تسلی بخشی در مواجهه با سختی ها – زندگی نیچه

نیچه کسی است که می گوید اکثر فلاسفه کودن هستند و اگر خواهان دستیابی به نیازهایتان هستید باید سختی را با آغوش باز بپذیرید و او بزرگترین هدیه ای که به بشر داده شده را رنج و سختی ها است و برای همه کسانی که دوستشان دارد آرزوی رنجوری، پریشانی، بیماری، بدبختی و آزردگی دارد. نیچه می گوید: هرچه بیشتر در تلاش برای لذت بردن از زندگی باشید. اسارت خود را بیشتر خواهید، از خوشی های زندگی چشم پوشی کنید و در عوض، به پرهیز و انصراف روی آورید. از نظر نیچه اگر ما زمین حاصل خیز بودیم هرگز اجازه نمی دادیم هیچ چیز بلا استفاده و بی فایده گردد، در هر رویدادی یک مسئله مثبت می دیدیم  قطعا از کود هم با آغوش باز استقبال می کردم. ( پذیرش اتفاقات خوب و بد )

منبع : تسلی بخشی های فلسفی - آلن دوباتن - مترجم فروزنده دولتیاری - انتشارات نیک فرجام - چاپ اول 1398